مدێتەیشنی باران

شەو.....لە شنەی شەوبا....و...هەسێرە

                               پڕ.

داوێنی چیا،...لە نەوای گیتار...

ژەنەر،... بە پەنجەی  - خرت – و – خۆڵی عەشق

هێور....هێور،قژی تاسە-و- تەلی دووریت لێ دەدات.

لە درزی ئاوێنەدا

                               تیشکی بەیان،گۆڕی شەو هەڵدەکەنێت-و-

خەتتێکی سپی،لە جەڵدی مار

                               توولە ڕێی ئاسۆ دەپێوێ-و-

                               ‌حەجمی کەویر بەجێ دێڵێت.

ئەی مــوعـەللـیم

ئەی موعەللیم،ئەی چرای ژین

لە تۆ نەخشە ھێما و ئەوین

کاتێ دەستم دەستی پێنووست ئەگرێ

فانووسی فیکرم لە تاوەری نەخشینت دەنیشێ

کاتێ ھەنگی خولیام سەرمەست و مەدھۆش دەبێ

پەپوولەی یـادم

بەرەو ئاسمانی زێرینت ھەڵدێ

کاتێ چاوت لەسەر دڵی مەشقی شێعرم نەزەر دەکات

مەلی ھەستم بەرەو ژوانگەی سەر بەشینت ھەنسک.... ھەنسک وارێدەکات

باش دەزانم

وتە کانت: وردە یاقووتی بەر بارانە

وردەخەندەی ئێوارانت: دنکە تەرزەی سەر دارانە

ئەوا سینەم سەردەفتەری وێردەکانــی شەوانتە

دڵم مەکۆی ھەڵفرینی کۆترەکانی سەر بارگای ئامانجتە

ئوا چاوم جێ جەولانی  سۆمای پاکی چاوانتە

سەفحەی سینەم،لەوحی ڕوونی  بەرھەتاوی جارانتە

ئەوا دڵم،دڵتای عەشقی شەرحە ... شەرحی یاد مانتە

بۆقەدری تۆ ، غونچەی دڵم،چەپکە گوڵــی گوڵدانــتە

وەتەن چییە؟                                                                  

     دارە؟....دەشتە؟......رووبارە؟.... یان ....زەریا؟

وەتەن یانێ چـی؟

      یانێ گوند؟......شار ..... یان.....کار؟

وەتەن یەعنیی:

      خاک/ریشە

        ھەست/ئەوین

        یاخود:ڕۆچوون بە رەو بارەگای

                                                چییـــەت و دین  .

وەتەن یەعنیی:

    پەنجەرە/باخ            سێو/دایک

   ھەڵدانی خێوەت لە ھەواری ھەمیشە ھەورینی دڵدا

   ھەڵمژینی ھەنار لەنێو لەپی شەق...شەق بوونەوەی باوکدا

وەتن یەعنیی:

        ژێرخانێک کتێب و دیوان

ھەمارێک کاغەز و دەفتەر

      جانتایێک نەواری رەسەن و خۆش نەفەس ......

”وەتەن”

بۆیە ھێما لە بوارە کانی خوڵقاندن و داڕشتی شێعریی و راڤە و توێژینەوەی دەقەکـانی کلاسیک و نوێی کوردی و تا ڕادەیەکیش فارسی لە کۆڕ و کۆنگرەی فەرھەنگی – ئەدەبی و ھەر وەھا پانتای چاپەمەنیەکاندا لە پاراستن و بووژاندنەوەی زمانی زگماکی و نەتەوەیی خۆی ھەوڵی داوە کەبەپێی وتەکانی خۆی لە یەکێک لە وتارەکانیدا کە دەڵێت:

(( زمان کوردی یەکێ لەو بابەتانەیە کەبە ھۆی پراوە و پەرتووکە ئاینیەکانەوە و ھەر وەھا شعیر و ھۆنیای ڕەسەنەوە،جگە لەوەی کە لە شاڵاوی فوتان پارێزراوە،تەنانەت لەسەرھەڵدان و گەشەی مێژووی خۆیشی دانەبڕاوە و بەردەوام بە گەڕاوگەردەی وشەسازی و ڕەستە سازی زمانەوانییەوە،بارگاوی بووە و ھەنووکەش وەک باقی زمانە زیندووەکانی دنیا چووتە ڕیزی علومی زانستی زمانییەوە ))  

بە پێی وتەکانی ھێما زمانی کوردی لە فەوتان ڕزگار بوە و گڕرینگترین سەرەکی ڕزگار بوونی مۆڕفۆلۆژی و سێنتاکسی زمانەوانییە.

لەماوەی ئەم چەند ساڵە کە ھێندێ لە شێعر و وتارە کانی کاک مزەفەر لە گۆڤارەکانی سروە،سیروان،ئاسۆ،ڕۆژھەڵات و ھتد بڵاو بوونەتەوە وە ھەروەھا کاک مزەفەر بە گرتنی خەڵاتی شیعری لە یەکەمین فستیواڵی شیعری کوردستان کە لە خاکەلێوەی 2707ی کوردی بەرانبەر بە 1386ی ھەتاوی لە سنە بەڕێوە چوو توانی خۆی بەباشی بە خاڵکی بناسێنێت.

  

  دیارە کە ھێمای شاعیر وەک ئەرک و ھەرمان لە سەرەتاوە بە نیازی زانیوە لەگەڵ دەزگاکانی چـاپەمەنی و ناوەندەکانی فەرھەنگی – ئەدەبی بە شێوەکانــی ھۆگریی،ئەندامیەتی  و بەرپرسی ھەرمانی فەرھەنگی خۆی بەجێ‌ھێنابوو بۆیە دەڵێت:

((لەو کاتە وە تا ئێستاکە بە پێی ھەرمان و ھەتوانم لە گەڵیانم و ھیواداریشم دۆستان و ھۆگرانی فەرھەنگی – ئەدەبی نەتەوەکەمان،بەتایبەت نووسران و شاعیرانمان،لەم ناوەندانەدا دووری نەگرن و پەیوەندی گرتن بەم ناوەندانەوە بە ئەرک و ھەرمان سەرەکی فەرھەنگی و کولتووری خۆیان بزانن))

مردنی ھێما لە کاتی دەستپێکی کەماڵ و کەماڵ بوونی ئەویش بە وەستانی دڵ لەتەنیایی و لە داوێنی چیادا خەم و پژارەیەکی زۆری بۆ کۆڕی نوسەران و شاعریان و ھەر وەھا بۆ کۆڕی دۆستان و ھاو وڵاتیان بە جێھێشت.

کاک مزەفەری یووسفی کە خۆی بە ناوی شاعری ”ھێما” ناساندوە لە چواری گوڵانی 2709ی کوردی(بەرانبەر بە 1388ی ھەتاوی) ھەشت ڕۆژ پاش‌ئەوەی کە بتوانێ شێعری ئەی موعەللیم پێشکەش بە قوتابیانی بکات دڵی پڕ لە ئەوینی لە لێدان کەوت.

دلێر مريواني/////گلاوێژي 2713

نـاســانـدن(به شی یکه م)

کاک مزەفەر ھەموو ژیانی خۆی بۆ گەل و نیشتمان فدا کرد،ھەر لە شێعر وتنەوە تاکوو مامۆستایی و یارمەتی ھەژاران و لە ماوەیی ئەم ژیانە کورتەی بە باشی بە چەکی قەڵم خۆی ناساند و ژیانێکی بەرژەوەندی بۆخۆیی نەخشاند.

ھەر چەند لە نێو دێوەزمەی دیکتاتۆردا لە‌ناو چوو بڵام وەک ئستێرەیەکی گەش لە نێو شەوەزنگی یادەکانماندا دەدروشێت و بۆ ڕزگار بوونمان لەو شەوزەنگە ھێمایە.

بەڵێ باسی شاعیرێ دەکەین کە لە ساڵی 2669‌ی‌کوردی بەرانبەر بە1348 ی ھەتاوی لە نێوو کۆمەڵی خەڵکی ھەژار لە گوندی باخان سەر بە ناوچەی سەرشیوی شاری مەریوان چاوی بە‌‌‌‌ژین ھەڵ‌ھێنا و پاش ماوەیی چوار ساڵ بوو بە دانیشتووی ئەم شارە.

تەمەنی لاوێتی وەک ھەموو لاوە ھەژارەکان وابوو و لە بنەماڵەیەکی ھەژار و کەم دەسەڵاتدا ژیابوو کە دەورانی خوێندەواری بە کار و چەرمەسەری بەرێوە دەبرد تاکوو مەدرەکی لیسانسی زانستی سرووشتی(عـلوم تجربی) لە ناوەندی مامۆستایان وەرگرت.

ھۆی ئاوێتە بوونی لە گەڵ زمانی زگماکی و نەتەوەییدا دەگەڕێتەوە بۆ دەورانی خوێندەواری و چەرمەسەری، بۆ دەورانـــی  ئەوینـدار بوونی لە گەڵ سرووشت و ھەستی خاوێنی ناسیوناڵیستی بەرانبەر بە رەنج،زام،خـۆشەویستـی و سۆزی نیشتمان.بەڵێ خۆشەویستی نیشتمان،نیشتمانێ کە دیلی دێـوەزمەیــە و چوار دەووری بە دووژمنانی کۆنە پەرەست دراوە بڵام جگە لەوە لە بەرژەوەندی ئامپریالیستی جیھانی و گەورە دۆستانی دووژمنانیشمانا نیە کە ئەم نیشتمانە بە مافــی خۆی بگات و ڕزگار بێت بۆیە پارچە پارچە کراو و ناکۆکی دە خە نە نێوانــی.

ڕۆژ بە ڕۆژ ھەســتی ھونرایەتی و کوردایەتی کاک مزەفەر تۆختر دەبوو تا ئەوەی لە ساڵە کانی 75-74ی ھەتاوی وردە وردە دەستی بە نوسین و وەرگێڕانی کوردی کرد.

 

ھەروەھا کە ساڵگارێکە خەڵکی کورد چاوەڕوانی ھێمایەکی غەم خۆر و دڵسۆز بوون کاک مزەفەر ئەم تامەزرۆیەیی لە کولـێنی بێ ھواڵیەوە ھەڵناو خۆی بە ناوی شیعریی ھێما ناساند.

بڵێ ھێما ئەوکەسەیە کە ویستی مافی پێشێل‌کراوی ئێمە لە ژێر بەردی ناعداڵەتی دەربھێنێ و برینی خەڵکی وڵاتی خاوەن ڕەگەزی کوردی بەمڵھەمیی دڵسۆزی و شیعر سارێژکات.

سه ره تا :

ھەروەک دەزانین بەرھەمی فەرھەنگی کاردانەوەیەکی دوولایەنەی ھەیە یەکەم بۆخودی ئافرێنەری بەرھەمەکە و دووھەم کاردانوەی لەسەر بەردەنگە،خاوەن بەرھەم ئەزموون و تێگەییشتنەکانی خۆی لەژیان و دیاردەکانی دەخاتە قاڵبێکی ئەدبی،ھونەری یان ڕۆشنبیرییەوە و لەو ڕێگەیەوە لەگەڵ بەردەنگی خوی پەیوەندی ساز دەکات.

ھەرئەمە ئەبێتە ھۆی ئەوەی کە کۆمەڵگا وەک شتێکی تازە و بە نرخ سەیری وتە و بیروڕا و بەرھەمە ھونەریەکان بکات و بو تۆمارکردن بە شتێکی شیاویان بزانێت. ھەڵبەت لە وڵاتە خواپێداوکاندا وێرای ئەمانە بەرھەمی فەرھەنگیی بۆخاوەنەکەی ئەبێتە سەرچاوەیەک بۆ بژیوی ژیانی و وەک پیشەیەک سەیری دەکرێ و خاوەنەکانیان بە ھۆی داھاتی بەرھەمەکانیانەوە لە باری سامانەوە لە ھەلومەرجێکی  باشدا دەژین کە بە داخەوە ئەمە لای ئێمە خەون و خیاڵە. بە پێچەوانی ھەمو سەرتاکان کە ھەیدی ھەیدی باس لە  وتارکیان سە بارەت بە شاعیرونووسرکوردکان،مێژووی کوردستان ھتد دەکەن، شایانی ئەوەی کە بە توندی بە گرجوگۆڵی بانگوازی لە سەر بکرێت بوی نەک نەتەوەکانتری ئەم دنیایی بڵکو زۆرێک لە کوردکان نامۆن بە شاعیرکان تەنانەت بە مێژووی خۆمان .

پڕبە ھەستی خۆمان دەسخۆشی لە ئە نجمەنی فەرھەنگی ئەدەبی مەریوان دە کەین بۆ بووژاندنەوی ئەدبیاتی کوردی ،کۆری رەخنە لەشیعر و ئەدبیاتی کوردی، رێزگرتن لە شاعیرو  نووسەری شارکمان.

"هێمـــــــــــــــا"